Publiczna Szkoła Podstawowa nr 28 im. Adama Mickiewicza

Rola doradcy zawodowego w szkole

Doradztwo zawodowe to pomoc w rozwoju zawodowym jednostek lub grup, w którym doradcy odwołują się przede wszystkim do sfery emocjonalnej i motywacyjnej osobowości. Obecnie pojęcie doradztwa zawodowego nie jest rozumiane jedynie jako pomoc w wyborze drogi kształcenia, zawodu czy prac, ale szerzej rozumianych kwestiach związanych z rozwojem zawodowym. Chodzi tu o pomoc w poruszaniu się po rynku pracy, zdobywanie nowych kwalifikacji, wspieranie w sytuacji bezrobocia.[1] A. Bańka definiuje doradztwo zawodowe jako „wszelkie działania i usługi realizowane w instytucjach edukacyjnych, agencjach pośrednictwa pracy i innych organizacjach niosących pomoc
i realizujących programy szkoleniowe dotyczące rozwoju zawodowego człowieka”[2].

Wspieranie i przygotowywanie uczniów do podejmowania decyzji edukacyjno – zawodowych jest więc bardzo istotnym zadaniem szkoły. Planowanie kariery zawodowej
i pierwsze decyzje edukacyjno – zawodowe to okres przypadający już na ostatnie lata nauki
w szkole podstawowej, kiedy to uczeń podejmuje decyzję dotyczące wyboru dalszej drogi kształcenia. W naturalny sposób szkoła jest więc środowiskiem, które ma bezpośredni wpływ na te decyzje i powinna wspierać rodziców i świadczyć pomoc uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu.

Doradca zawodowy to „osoba udzielająca pomocy, w formie grupowych
i indywidualnych porad zawodowych, młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości psychofizyczne i sytuację życiową a także potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego, współpracując z rodzicami i nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów”[3]. Doradcę zawodowego (nazwanego czasem konsultantem, radzącym, ekspertem) traktuje się jako jeden z członów podmiotu poradnictwa i pod jego adresem kierowany jest pewien zespół społecznych oczekiwań i wymagań, dotyczących zarówno jego umiejętności, wiedzy, kompetencji, jak i cech osobowości.[4] K. Lelińska definiuje rolę doradcy jako osoby udzielającej pomocy poprzez „indywidualną poradę zawodową na kolejnych etapach dokonywania wyboru typu szkoły, kierunku kształcenia, zatrudnienia, przekwalifikowania się, ponownego zatrudnienia w przypadku utraty pracy”. [5]

            Głównym celem pracy doradcy zawodowego jest udzielanie pomocy bezrobotnym, bądź osobom chcącym zmienić pracę.[6] Odnosząc to stwierdzenie do rzeczywistości szkolnej głównym zadaniem doradcy jest udzielenie wsparcia młodzieży w wyborze dalszej drogi kształcenia, czy zawodu. Pomoc ta dotyczy wskazania predyspozycji do wykonywania danego zawodu, posiadanych umiejętności i kompetencji. Rozbudzenia ciekawości
u młodzieży dotyczącej własnej osoby, swoich mocnych i słabych stron oraz zainteresowań. Dlatego wśród doradców pojawiły się pewne specjalizacje związane z wiekiem lub pozycją zawodową osób potrzebujących pomocy na rynku pracy.  Rozróżnić zatem możemy:

-     poradnictwo dla młodzieży;

-     poradnictwo dla osób dorosłych;

-     poradnictwo dla osób niepełnosprawnych;

-     poradnictwo dla osób bezrobotnych;

-     eurodoradztwo.[7]

Następnymi celami stającymi przed nauczycielem – doradcą zawodowym w szkole są:

1. Przygotowanie młodzieży do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia oraz opracowania indywidualnego planu kariery edukacyjnej i zawodowej.
2. Przygotowanie ucznia do radzenia sobie w sytuacjach trudnych, takich jak: bezrobocie, problemy zdrowotne, adaptacja do nowych warunków pracy i mobilności zawodowej.
3. Przygotowanie ucznia do roli pracownika.
4. Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu przez nie decyzji edukacyjnych i zawodowych.
5. Pomoc nauczycielom w realizacji tematów związanych z wyborem zawodu w ramach lekcji przedmiotowych.
6. Wspieranie działań szkoły mających na celu optymalny rozwój edukacyjny
   i zawodowy ucznia.[8]

Zadania doradcy zawodowego określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 9 sierpnia 2017r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Do zadań doradcy zawodowego należy w szczególności:

1. systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne 
   i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;
2.  gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia;
3. prowadzenie zajęć związanych z wyborem kierunku kształceniai zawodu z uwzględnieniem rozpoznanych mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów;
4. koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę i placówkę;
5. współpraca z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;
6. wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.[9]

Bardzo dokładnie zadania stojące przed szkolnym doradcą zawodowym opisuje Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Do najważniejszych zadań zalicza:

1. Systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomoc
   w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej.
2. Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu i kierunku kształcenia.
3. Wskazywanie osobom zainteresowanym (młodzieży, rodzicom, nauczycielom) źródeł dodatkowej, rzetelnej informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym na temat:

-       rynku pracy,

-       trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia,

-       możliwości wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów w równych obszarach świata pracy,

-       instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym,

-       alternatywnych możliwości kształcenia dla młodzieży z problemami emocjonalnymi i niedostosowaniem społecznym,

-       programów edukacyjnych Unii Europejskiej,

-       porównywalności dyplomów i certyfikatów zawodowych.

1. Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i ich rodzicom.
2. Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej.
3. Kierowanie, w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców zawodowych
   w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i urzędach pracy, lekarzy itp.
4. Koordynowanie działalności informacyjno – doradczej szkoły.
5. Wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie im informacji i materiałów do pracy z uczniami itp.
6. Współpraca z Radą Pedagogiczną w zakresie:

-       tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa, zgodnie ze statutem szkoły,

-       realizacji zadań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym szkoły.

1. Systematyczne podnoszenie własnych kwalifikacji.
2. Wzbogacanie warsztatu pracy o nowoczesne środki przekazu informacji (Internet, CD, wideo itp.) oraz udostępnianie ich osobom zainteresowanym.
3. Współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa: kuratoria oświaty, centra informacji i planowania kariery zawodowej, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, powiatowe urzędy pracy, wojewódzkie komendy OHP, zakłady doskonalenia zawodowego, izby rzemieślnicze i małej przedsiębiorczości, organizacje zrzeszające pracodawców itp.[10]

Podsumowując aktualnie pokłada się duże nadzieje w działaniach doradcy jako tej osoby, która wesprze młodego człowieka w poznaniu samego siebie, określeniu mocnych stron
i własnego potencjału. Jego praca powinna wytworzyć stałe relacje pomiędzy doradcą, uczniem, i jego rodzicami, którzy  często stają się pierwszymi doradcami zawodowymi swoich dzieci.

Serdecznie zapraszamy do współpracy – szkolni doradcy zawodowi: Ewelina Makuch oraz Andrzej Derleta.